چه موقع و کجا دنبال سرمایه‌گذار باشیم؟
یکی از سوالاتی که زیاد از من پرسیده میشه در مورد اینکه چطور ما می‌تونیم سرمایه جذب کنیم؟ یا اینکه چند درصد سهام در ازای چقدر پول باید بدیم؟ از کجا می‌تونیم سرمایه گذار پیدا کنیم؟
برای همین موضوع تصمیم گرفتم در مورد سرمایه‌گذاری و سرمایه‌پذیری در دنیایی استارات‌آپ‌ها اطلاعاتی رو با شما عزیزان در میان بذارم. اولین مطلبی که به اشتراک میزارم در مورد چرخه عمر سرمایه گذاری در یک استارت آپ هست.
مبالغی که در عکس به عنوان میزان سرمایه هر دوره آورده شده نظر شخصی من بوده و با توجه به ماهیت هر کسب و کار این مبالغ قابل تغییر بوده و دارای انعطاف زیادی در زمان مذاکره برای حذب سرمایه است.
داستان از آنجا شروع میشه که یک جوان خوشتیپ و پرانگیزه یه ایده باحال میاد تو سرش و میگه من باید این کار رو انجام بدم و مطمعنم که جواب میده!!!! این جوان ما(اسمشو میزارم امیر) نمیدونه باید از کجا شروع کنه و چطوری باید ایده‌ای که به ذهن‌ش آمده رو به محصول تبدیل کنه. اولین سوالی که پیش میاد اینه که پول ساختن‌ش رو از کجا بیارم؟؟؟ اولین قدم باید اطلاعات کافی در مورد اینکه واقعا میتونه اون ایده رو به واقعیت تبدیل کنه و “اینکه اصلا کسی بهش نیاز داره یا نه؟” رو جواب بده. توی این مرحله باید بره سراغ پدر و مادرش یا فامیل‌ها و دوستانی که سابقه تغییر شغل رو دارند و آدم‌های ریسک‌پذیری هستند. اگر نتونه این افراد رو به سرمایه‌گذاری در کسب و کار جدیدی که مد نظرش هست راضی کنه کار سختی پیش رو داره. اگر این فرصت رو از دست داد اصلا نباید نگران بشه، چون جاهای دیگه‌ای هم هستند که میتونه به آن‌ها مراجعه کنه. مثل بعضی از شتابدهنده‌ها و سرمایه‌گذارهای فرشته البته نباید فراموش کنه قبلش باید اطلاعات‌ش رو در مورد بازار و رقبا تکمیل کنه، بدونه از طریق درآمد کسب میکنه و هزینه‌های کارشو بدونه. امیر موفق میشه سرمایه اولیه جهت ساخت نمونه اولیه محصولش رو بدست بیاره. برای رشد بیشتر و ورود به بازار و برای گرفتن بازخورد از مشتری های بالقوه به سرمایه بیشتری نیاز داره. چون امیر قدر سرمایه در مرحله پیش بذری (pre seed) خوب دونسته نمونه اولیه خوبی ساخته و مطالعات بازار رو درست انجام داده ( با کلی پرسشنامه که نظر کسایی که فکر میکنه مشتری‌ش هستند رو گرفته) به راحتی میتونه به شتابدهنده‌ها، مراکز رشد، سرمایه گذاری جمعی و سرمایه‌گذار فرشته مراجعه کنه. توی این مرحله که اصطلاحا بهش میگن مرحله بذری، امیر علاوه بر پول به مشاوره‌های آدم با تجربه( منتور) نیاز داره تا بتونه تیم کاری خودش رو تشکیل بده و تحقیقات بازار کامل‌تری انجام بده و بازار هدف خودشو دقیق شناسایی کنه. توی این مرحله باید خیلی دقت کنه که داره سرمایه رو کجا جذب میکنه چون پول به تنهای دوای دردش نیست. امیر و همکارش باید با آدم‌های با تجربه که نفوذ و روابط خوبی دارند همنشین بشه تا بتونه محصولش و کسب و کارش رو خوب پرزنت کنه و برای مراحل بعدی جذب سرمایه آمادگی لازم رو کسب کنه. وقتی که کسب و کار آن‌ها وارد بازار شد و نظرات مخاطب‌هاشو گرفت و محصولش رو ارتقا داد برای توسعه محصول و کسب و کارش و بدست آوردن سهم بازار نیاز به تزریق سرمایه بیشتر داره. به این مرحله میگن جذب سرمایه سری A ( سرمایه گذاری سریالی A,B,C,D,… به غیر از IPO)که بیشتر با هدف توسعه زیر ساخت‌ها و وارد شدن به بازار جدید یا به دلیل پیش آمدن اتفاقات غیر منتظره که شرکت دچار کمبود پول بشه و نیاز به سرمایه داشته باشه. توی این مراحل سرمایه‌گذار‌ها از امیر وهمکارش تقاضای سهام ممتاز می‌کنند تا در صورتی که کسب و کار شکست خورد از ضرر بیشتر خودشون جلوگیری کنند(در عمل بعد از شکست خوردن پولی برای امیر و همکارش باقی نمی‌مونه). برای دریافت سرمایه آن‌ها میتونن به VCها ( صندوق‌‌های سرمایه گذاری خطر پذیر) و واحد‌های سرمایه گذاری شرکت‌ها (CVC) مراجعه کنند. کسب و کار آن‌ها با جذب سرمایه با قدرت بیشتر به کار خودش ادامه میده و رشد میکنه. امیر موفق به جذب سری‌های بعدی سرمایه‌گذاری (B,C,D,…) میشه. کسب و کار امیر و همکارش پایدار شده و جایگاه خودشو در بازار بدست آورده و الان برای توسعه و بدست آوردن سرمایه با اطمینان بالا شرکت را وارد فرابورس می‌کنند. در حقیقت الان وقت چیدن میوه (درآمد) از درخت کسب و کار امیر و همکارش است. تا قبل از این مرحله سهام‌های شرکت قابل فروش به عموم نیست و هرپولی که به عنوان سرمایه وارد شرکت شده است در جهت توسعه و برطرف کردن موانع کسب و کار هزینه شده است. به‌عبارتی تنها درآمد آن‌ها از شرکت حقوقی است که ماهیانه دریافت می‌کنند. ولی با ورود به بورس به راحتی می‌توانند سهام خود را فروخته و کسب درآمد کنند.
امیدوارم تونسته باشم اطلاعات لازم رو در زمینه چرخه عمرسرمایه‌گذاری یک استارت آپ رو به شما داده باشم. برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می‌کنم کتاب هنر جذب سرمایه برای استارت آپ ها(انتشارات آریانا قلم) و نفوذ به وی سی (انتشارات راه پرداخت) رو مطالعه کنید.